INFO

> TYTUŁ: Czterdziestolatek [Serial po rekonstrukcji cyfrowej; oryginalne proporcje obrazu 4:3]
> GATUNEK: Komedia obyczajowa, Satyra, EAP
> PRODUKCJA: Polska
> LATA PRODUKCJI: 1974-1977
> PREMIERA: 16 maja 1975
> ILOŚĆ SEZONÓW: 4
> ILOŚĆ ODCINKÓW: 21 (7 + 6 + 3 + 5), zachowana ciągłość numeracji odcinków we wstawce i spisie odcinków (niżej)
> CZAS ODCINKA: 40-60 min.

> REŻYSERIA: Jerzy Gruza
> SCENARIUSZ: Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz
> ZDJĘCIA: Mieczysław Jahoda, Jacek Stachlewski
> MUZYKA: Jerzy "Duduś" Matuszkiewicz




O FILMIE

> OCENA: Filwmeb: 7,3/10; IMDb: 7,3/10

https://pl.wikipedia.org/wiki/Czterdziestolatek
http://filmpolski.pl/fp/index.php?film=123482
https://www.filmweb.pl/serial/Czterdziestolatek-1974-35865




OPIS

> Serial komediowy o codziennym życiu warszawskiej rodziny w latach siedemdziesiątych.
Stefan i Madzia Karwowscy - właściciele mieszkania w bloku i małego fiata oraz kobieta pracująca, która żadnej pracy się nie boi i karierowicz Maliniak - to dziś kultowe postaci PRL-u. Stworzyli je autorzy scenariusza, Jerzy Gruza i Krzysztof Teodor Toeplitz, do spółki ze znakomitymi aktorami. (vod.tvp.pl)

> Serial został wyprodukowany przez Telewizję Polską w latach 1974–1977. Pierwsza 7-odcinkowa seria cieszyła się tak wielką popularnością, że z powodzeniem ją kontynuowano i zrealizowano też film pełnometrażowy Motylem jestem, czyli romans 40-latka oraz wielogodzinny telewizyjny program sylwestrowy „Sylwester Rodzinny – program z rodziną Czterdziestolatka” (31 grudnia 1975 od 22:20).
Obrazuje losy warszawskiej rodziny inżyniera Stefana Karwowskiego, które idealnie wkomponowały się w rzeczywistość lat 70. i propagandy sukcesu (m.in. budowa Trasy Łazienkowskiej, dworca Warszawa Centralna czy Trasy Toruńskiej).
Równocześnie – zgodnie z założeniami autorów, którzy sami w okresie pracy nad serialem przekroczyli 40 rok życia – serial eksponował wątki związane z kryzysem wieku średniego: romans na boku, próby rzucenia palenia, obsesja na punkcie utraty włosów, próba zadbania o kondycję fizyczną, duma z dorobku życiowego i zawodowego, chęć samorealizacji przez działalność społeczną itd. (pl. wikipedia.org)

> "Złoty Ekran" dla Anny Seniuk za kreację aktorską (1976), "Srebrny Gwóźdź Sezonu" w VII Plebiscycie Popularności "Kuriera Polskiego" dla Andrzeja Kopiczyńskiego (1976), "Złoty Szczupak" - nagroda na I Festiwalu Polskich Filmów i Widowisk Telewizyjnych Olsztyn '77, nagroda zespołowa Przewodniczącego Radiokomitetu dla scenarzystów i odtwórców głównych ról (1975). Słowem, obfitość laurów i powszechny aplauz publiczności nie tylko w Polsce (Francuzi nazywali Andrzeja Kopiczyńskiego polskim Davidem Nivenem). Jednoznacznie przychylne przyjęcie serialu przez telewidzów "równoważyły" krytyczne recenzje w prasie branżowej - filmowi zarzucano "ostentacyjną banalność myślową", "pomieszanie kabaretu z produkcyjniakiem", "niepokojąco bliskie sąsiedztwo z niechlubnymi produktami kultury masowej". Dostało się współscenarzystom, autorom znanym z publicznych bojów z umysłową szarzyzną, wszelkim zacofaniem, społecznym i artystycznym stereotypem - za to, że "złożyli broń". Przy powtórnej emisji serialu krytycy byli już łagodniejsi. Podkreślano, że scenariusz może być wzorem dobrego rzemiosła, aktorstwo jest pierwszej próby, a kpina z ówczesnych aspiracji Polaków, nadymania się i zapatrzenia na Europę dziś jest bardziej czytelna niż przed laty. (filmpolski.pl)

> Wyprodukowany w 1974 roku przez Telewizję Polską serial o zabawnych perypetiach inżyniera Karwowskiego i jego rodziny. Inżynier Karwowski to sztampowy przedstawiciel klasy średniej, którego dorobek życia stanowi Fiat 126p i zupełnie typowe M4. Pana inżyniera poznajemy w dniu jego 40 urodzin. Pierwszym z postanowień przekraczającego czterdziestkę Karwowskiego, jest rzucenie palenia. Okazuje się jednak, iż życie budowniczego Trasy Łazienkowskiej toczy się w tak szalonym tempie, że zerwanie z nałogiem okazuje się niemożliwe. Przyjęty z uznaniem przez telewidzów, krytycznie odebrany przez środowisko. Czterdziestolatek, to serial o pokręconej, rzeczywistości lat 70-tych, obnażający absurd Polski socjalistycznej. (filmweb.pl)




Ciekawostki:
======

> W filmie pokazano wiele elementów działania systemu nomenklatury w PRL. Główny bohater filmu wspinał się po jej niższych szczeblach i napotykał w związku z tym wiele nieznanych mu zwyczajów, kodów kulturowych, a nawet pojęć. I tak na przykład jego córka Jagoda Karwowska, wkrótce po tym gdy jej ojciec został dyrektorem, została wciągnięta w środowisko tzw. bananówek. Karwowskiemu, któremu uświadomiła to jej koleżanka, wydawało się że chodzi o dziewczęta chodzące w spódnicach w banany (odc. 16). Natomiast w odcinku 14 Karwowski, nie będąc pewny, czy może samodzielnie wyznaczyć kierownika IV odcinka robót, udaje się do naczelnika Wydziału Kadr PZPR (tow. Iwanickiego), który wyjaśnia mu, że dane stanowisko obsadzane jest bez udziału struktur partyjnych. Te ostatnie musiały jednak wyrazić zgodę na awans samego Karwowskiego na stanowisko dyrektora, o czym mowa jest wprost w odcinku 13.

> Film pokazuje wiele panujących w latach 70. mód, m.in. rozwijający się kult komputera. Sam Karwowski zostaje jakoby wybrany na dyrektora właśnie przez komputer (marki Odra trzeciej generacji).

> W odc. 10 profesor Sanokki z Laponii, podczas sympozjum naukowego z dziedziny hydrologii, wypowiada się w języku obcym. W rzeczywistości po wyodrębnieniu i odwróceniu jego wypowiedzi programem do obróbki dźwięku, okazuje się wypowiedź w języku polskim: ciężki, więcej informacji o składzie uczestników. Z rozmowy wnoszę, tak, lepsza struktura. System, rekruta, lepsze rozwiązania. Światowa olimpiada, kolejna okazja do.... Kolejny fragment: Jest to naturalny wynik rozwoju sportu ciężarowego. Obserwujemy typ addytyczny. Wyciskanie tego rozwiązania. Wyboru dokonamy na miejscu. Tekst ten, wypowiadany przez profesora Sanokki, w rzeczywistości został wypowiedziany przez reżysera serialu ‒ Jerzego Gruzę.

> W pierwszych kilku odcinkach Karwowscy posiadają telewizor Libra 201. Był to odbiornik czarno-biały produkcji Warszawskich Zakładów Telewizyjnych. Jednak w odcinku 9. telewizor ten pokazuje „Bolka i Lolka”... w kolorze.

> W chwili rozpoczęcia nagrywania serialu (rok 1974) Andrzej Kopiczyński, grający 40-latka, miał w rzeczywistości 40 lat, a jego filmowa żona Anna Seniuk miała 32 lata. Natomiast Irena Kwiatkowska, która grała rzekomo 32-letnią "kobietę pracującą" (o czym mówi w odc. 1), miała wówczas 62 lata. Jej postarzały wygląd miał być spowodowany ilością wykonanej pracy (w sumie w serialu wymienia się 64 jej zawody).

> Irena Kwiatkowska grająca "kobietę pracującą" stworzyła jedną z najlepszych kreacji w swojej karierze aktorskiej oraz jedną z najlepiej zapamiętanych przez publiczność ról w Czterdziestolatku. (pl.wikipedia.org)




Spis odcinków:
==========

odc. 1 – Toast, czyli bliżej niż dalej
> Inżynier Stefan Karwowski kończy czterdzieści lat. Obchodzi urodziny z żoną Madzią, synem Markiem, córką Jagódką i zaprzyjaźnionym sąsiadem doktorem Karolem Stelmachem. Po paru kieliszkach Karwowskiemu przypominają się lata młodości i ludzie, którzy w przeszłości coś dla niego znaczyli - kolega z dzieciństwa, szkolna miłość, nauczyciel, plutonowy „Ziemia”...

odc. 2 – Walka z nałogiem, czyli labirynt
> Stefan Karwowski postanawia zerwać z paleniem. Kierowanie odcinkiem budowy Trasy Łazienkowskiej jest jednak tak stresujące, że z trudem udaje mu się dotrzymać postanowienia. Madzia zwierza się koleżankom w pracy i szefowi, że mąż rzuca palenie. Wysłuchuje licznych porad. Próbuje stosować w domu zalecenia koleżanek, co ostatecznie wytrąca Karwowskiego z równowagi...

odc. 3 – Wpadnij, kiedy zechcesz, czyli bodźce stępione
> Inżynier Karwowski poznaje młodą pielęgniarkę Krysię. Zaczyna się z nią spotykać. Chce wydać się jej atrakcyjnym mężczyzną, zaczyna więc bardzo dbać o siebie. Jego zachowanie budzi niepokój żony i dzieci. Madzia wysłuchuje pouczeń kobiety pracującej, jak przeczekać krytyczną sytuację. Na szczęście Karwowski spotyka u Krysi jej dotychczasowego amanta i to go otrzeźwia.

odc. 4 – Portret czyli jak być kochanym
> Na budowie Trasy Łazienkowskiej pojawiają się dziennikarze. Chcą sfotografować Karwowskiego i parę innych osób do dużego artykułu o bohaterach naszych czasów. Na początku dochodzi do nieporozumień, gdyż budowlańcy ubierają się elegancko a reporterzy chcą ich fotografować w roboczych waciakach. Kiedy artykuł się ukazuje, jedni z sąsiadów obrażają się na Karwowskiego za udawanie lepszego od nich, drudzy proszą o pomoc w załatwianiu różnych spraw. Nawet nauczyciel w szkole odgrywa się na Marku Karwowskim za swoje nieciekawe życie...

odc. 5 – Kondycja fizyczna, czyli walka z metryką
> Lekarz zaleca inżynierowi Karwowskiemu więcej ruchu. Stefan traktuje to zalecenie bardzo poważnie. Próbuje dostać się do klubu sportowego, ale tam szukają wyczynowców. Zapisuje się więc do klubu sportowego w zakładzie. Dostaje się do sekcji brydżowej, lecz wkrótce ma dość przesiadywania w kłębach dymu papierosowego. Wpycha się między grających w piłkę. Cała zabawa kończy się złamaniem nogi, a Karwowski ma dość sportu na całe życie...

odc. 6 – Włosy Flory, czyli labirynt
> Stefanowi wydaje się, że zaczyna łysieć. Udaje się do cudotwórczyni, pani Flory. Poddaje się przepisanej przez nią kuracji. Dowiadują się o tym jego przełożeni, aż do rzeczywiście mocno łysiejącego ministra Zawodnego włącznie. Minister żąda, by Karwowski zaprowadził go do pani Flory. Sytuacja inżyniera na budowie komplikuje się - Flora okazuje się zwykłą szarlatanką.

odc. 7 – Judym, czyli czyn społeczny
> Inżynier Stefan Karwowski podejmuje działalność społeczną w tzw. komitecie blokowym. Jednak rola współczesnego Judyma nie jest łatwa. Którejś nocy Karwowskich budzi płacz na klatce schodowej. Stefan zastaje tam naukowców badających reakcje społeczne na wołanie o pomoc. Zainspirowany rozmową z nimi o rozpadzie więzi sąsiedzkich we współczesnym społeczeństwie wielkomiejskim, zmusza dozorcę Walenciaka do założenia w piwnicy klubu lokatorskiego. Inaugurację klubu uświetnia odczyt dyrektora Wardowskiego o znaczeniu Trasy Łazienkowskiej dla Warszawy.





OBSADA

> Andrzej Kopiczyński - Stefan Karwowski
> Anna Seniuk - Magda Karwowska
> Irena Kwiatkowska - kobieta pracująca
> Roman Kłosowski - Roman Maliniak
> Leonard Pietraszak - Karol Stelmach
> Zofia Czerwińska - Zosia Nowosielska
> Mirella Olczyk - Jagoda Karwowska, córka Magdy i Stefana
> Piotr Kąkolewski - Marek Karwowski, syn Magdy i Stefana
> Władysław Hańcza - ojciec Magdy Karwowskiej
> Ryszard Pietruski - dyrektor Mietek Powroźny
> Wojciech Pokora - inżynier Mieczysław Gajny
> Bogdan Baer - dyrektor Antek Pociecha
> Tatiana Sosna-Sarno - pielęgniarka Małgosia
> Leon Niemczyk - inżynier Małkiewicz
> Włodzimierz Boruński - sąsiad Karwowskich
> Bohdan Ejmont - inżynier Bek, zastępca Karwowskiego
> Stefan Friedmann - Cywiński, robotnik na budowie
> Wacław Kowalski - Popielak
> Wiesław Drzewicz - Zdzisław Burzyński




DANE TECHNICZNE

Przykładowy E01:

Format plików: *.ts
Wideo: 800 x 450; oryginalne proporcje obrazu 4:3, 1800 kbps; h264; 25 fps
Audio: aac; 256 kbps; 44100 Hz; kanały: 2

Rekonstrukcja cyfrowa.
S: VOD